İş Güvenliği Kanunu

İş güvenliği kanunu, işyerindeki güvenli ve sağlıklı ortamın yaratılması adına yürürlüğe girmiştir. Kanun sayesinde hem çalışanların hem de işverenin güvenliği koruma altına alınır. Bu minvalde o işyerinde bulunan kişilere de bazı görev ve yetki atamalarını yapmak gerekir.

İş güvenliği kanunu, iş sağlığı ve güvenliği uzmanlarının denetimleri çerçevesinde uygulanır. İSG uzmanları, kanuna hakim bireyler olarak işyerindeki riskleri tespit edip önlem çalışmaları yürütmektedir. Biz de bu rehberimizde kanun hakkında bilinmesi gereken detayları sizlere aktarmak istedik.

6331 Sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu Nedir?

6331 sayılı iş güvenliği kanunu, işçilerin daha sağlıklı ve güvenli bir ortamda çalışabilmesi adına düzenlenmiştir. Kanun sayesinde işyerlerindeki risk faktörleri belirlenerek bunlara uygun çalışmalar yürütülür. Olası risk durumlarının önüne geçilerek çalışan ve işverenin daha güvenli bir ortamda bulunması hedeflenir.

Kanun ile birlikte çalışan ve işverenlere bazı görev atamalarını yapmak da gerekir. Böylece o işyerinde bulunan kişiler de çalışma ortamının daha güvenli ve sağlıklı koşullarda bulunmasına katkı sağlayacaktır.

İş güvenliği kanunu, özellikle de şu nedenlerden dolayı kanun haline getirilerek uygulama zorunluluğu içerir:

• Her çalışanın güvenli bir ortamda çalışabiliyor olması
• İş kazalarının önlenmesi
• Olası risklerin erken tespiti
• Risk faktörlerine yönelik kalıcı çözümler üretilebilmesi
• Afet durumlarında yapılması gerekenlerin aktarılması
• Alınması gereken tedbirlerin işyerinde bulunan herkese aktarılması

Yukarıda bahsi geçen durumlar, işyeri güvenliği açısından kritik önem taşımaktadır. Dolayısıyla bu durumların sağlanıp korunması adına T.C. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı tarafından iş güvenliği kanunu geliştirilmiştir.

İş Güvenliği Kanunu Ana Kapsamı Nedir?

Kanun bir bütün olarak işyeri güvenliğini ve sağlıklı çalışma ortamını içerir. Kanunda yer alan maddelerde ise güvenliğin sağlanmasına yönelik atılması gereken temel adımlar yer alır. İSG uzmanlarının yönlendirmesiyle birlikte uygulanan kanunda şu ana kapsamlara yoğunlaşmak gerekir:

Kanunun ilgili işyerinde doğru bir şekilde uygulanması adına yukarıda bahsi geçen maddelerin çalışılmış olması önemlidir.

1 – İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu Hangi Yıl Yürürlüğe Girmiştir?

İş güvenliği kanunu, 30 Haziran 2012 tarihinde ilk önce resmi gazetede yayınlanmıştır. Kanun, 01 Ocak 2013 tarihinde ise tüm maddeleriyle birlikte yürürlüğe girmiştir. Bu tarihten günümüze dek kanunun uygulanmasına devam edilmektedir. Gerekli görülen durumlarda kanuna bazı eklemelerin yapılması da söz konusudur.

2 – 6331 Sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu 15 Madde Kapsamı Nedir?

İş güvenliği kanunu, genel toplamında 39 madde yer alır. Fakat bazı durumlarda kanuna geçici maddeler de eklemek gerekebilir. Kanunun 15. maddesi ise genel hatlarıyla işverenin yükümlü olduğu sağlık gözetimi durumlarını içermektedir.

İşverenin yükümlülükleri, yalnızca iş sağlığı ve güvenliği alanında çalışan kişileri işe almakla bitmemektedir. Buna ek olarak kanunun 15. maddesinde işverenlerin gerekli sağlık takiplerini yapmaları da beklenir. İş güvenliği kanunu içerisinde yer alan 15. maddede işverene yönelik şunlar denmektedir:

“MADDE 15 – (1) İşveren;

1. a) Çalışanların işyerinde maruz kalacakları sağlık ve güvenlik risklerini dikkate alarak sağlık gözetimine tabi tutulmalarını sağlar.
2. b) Aşağıdaki hallerde çalışanların sağlık muayenelerinin yapılmasını sağlamak zorundadır:

1) İşe girişlerinde.

2) İş değişikliğinde.

3) İş kazası, meslek hastalığı veya sağlık nedeniyle tekrarlanan işten uzaklaşmalarından sonra işe dönüşlerinde talep etmeleri hâlinde.

4) İşin devamı süresince, çalışanın ve işin niteliği ile işyerinin tehlike sınıfına göre Bakanlıkça belirlenen düzenli aralıklarla.

(2) Tehlikeli ve çok tehlikeli sınıfta yer alan işyerlerinde çalışacaklar, yapacakları işe uygun olduklarını belirten sağlık raporu olmadan işe başlatılamaz.

(3) Bu Kanun kapsamında alınması gereken sağlık raporları, işyeri sağlık ve güvenlik biriminde veya hizmet alınan ortak sağlık ve güvenlik biriminde görevli olan işyeri hekiminden alınır. Raporlara itirazlar Sağlık Bakanlığı tarafından belirlenen hakem hastanelere yapılır, verilen kararlar kesindir.

(4) Sağlık gözetiminden doğan maliyet ve bu gözetimden kaynaklı her türlü ek maliyet işverence karşılanır, çalışana yansıtılamaz.

(5) Sağlık muayenesi yaptırılan çalışanın özel hayatı ve itibarının korunması açısından sağlık bilgileri gizli tutulur.”

İş güvenliği kanunu kapsamında yer alan tüm bu yükümlülükler, daha sağlıklı bir iş ortamı yaratılması için önemlidir. İşe alım ve iş değişikliği gibi süreçlerde çalışanın sağlık hakları gözetilir ve bu da işveren tarafından güvence altına alınır. Aksi durumlarda işverene yönelik cezai ve idari yaptırımlar uygulanabilir.

3 – İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu Kimlere Uygulanmaz?

İş güvenliği kanunu kapsamında yer almayan meslek grupları da vardır. Bu meslekler genelde savunma ve kurtarma alanlarındayken ayrıca evde icra edilen bazı meslekler de kanunda yer almayabilir.

İş güvenliği kanunu kapsamına girmeyen meslekler şu şekilde sıralanmıştır:

• Türk Silahlı Kuvvetleri personelleri
• Genel kolluk kuvvetlerine bağlı personeller
• MİT kapsamında yer alan personeller
• Afet ve acil durum birimlerinde çalışan kişiler
• Çalışanı bulunmayan kendi hesabına çalışan kişiler
• Ev hizmetlerinde çalışmakta olan kişiler

4 – İş Güvenliği Kanunu Kapsamında Görev Sorumlulukları Nelerdir?

İş güvenliği kanunu, yalnızca İSG uzmanlarının sorumluluğunda olan bir yaptırım içermez. Gerek işverenlerin gerekse de çalışanların kanun kapsamına giren bazı sorumlulukları vardır. İş sağlığı ve güvenliği yönetmeliği çerçevesinde atanan sorumluluklara da kısaca değinmek isteriz.

• İşverenler, mesleki risklerin en aza indirilmesi adına gerekli araç gereçleri sağlamakla yükümlüdür. Ayrıca güvenlik tedbirleri de değişen şartlar çerçevesinde yeniden düzenlenmelidir.
• Risk değerlendirmeleri her işyeri için düzenli olarak yapılmalıdır.
• İşverenler, çalışanlarına bir görev verirken çalışanın bu iş tanımı için uygun olup olmadığına da bakmalıdır.
• İş sağlığı ve güvenliği için harcanan meblağ, çalışanların maaşlarına yansıtılmaz.
• Çalışanlar da işyerinde uygulanması gereken güvenlik kurallarına uymakla yükümlüdür.
• İşyerinde sağlık ve güvenlik hizmetlerini yürüten kişiler koordine edilmelidir.
• Çalışanlara yönelik İSG eğitimlerine tüm çalışanların katılım göstermesi gerekir.
• Hem işverenler hem de çalışanlar işyerindeki güvenlik eksikliklerinin giderilmesinde koordineli bir biçimde görev almaktadır.

5 – İş Güvenliği Kanunu Kapsamında Teftiş ve Cezalar Nasıl Uygulanır?

Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı tarafınca görevlendirilen müfettişler, İSG uygulamalarını teftiş etmektedir. Teftiş kapsamında kanunun ilgili işyerinde ne denli uygulanıp uygulanmadığına bakılır. Bu bağlamda görevli olan müfettişler, işyerindeki tüm İSG uygulamalarını rapor edebilirler.

Elbette teftiş uygulamasında işyerindeki işleyişin aksatılmaması da kanun tarafından geçerli kılınmıştır. Buna ek olarak teftiş yapan kişiler, işyerinin meslek sırlarını da gizli tutmakla yükümlüdür.

Teftiş neticesinde eksik görülen uygulamalara bakılarak bir yol haritası çizmek gerekir. Buna göre iş durdurma ve idari para cezası uygulama gibi yaptırımlar da gündeme gelebilir. İş durdurma durumunda çalışamayan işçilerin aylık ücretlerinde herhangi bir kesinti olmadan ödeme yapılması da şarttır.

İdari para cezaları da kanunun uygulanmadığı kriterler çerçevesinde o senenin belirtilen miktarlarına göre işverenden talep edilir.

Sık Sorulan Sorular

İş güvenliği kanunu hakkında bilmeniz gerekenleri Tema Akademi olarak sizlere aktarmak istedik. Genel hatlarıyla kapsamlı olarak aktardığımız bu bilgilere ek olarak bazı sorulara da değinmek isteriz. İş güvenliği kanunu kapsamına giren diğer detaylar da şunlardır:

1 – İş Sağlığı ve Güvenliği Kimlere Zorunlu?

İş güvenliği kanunu, aksi belirtilmediği sürece her işyerini kapsamaktadır. Kanun, işveren, çalışan ve stajyer de dahil olmak üzere işyerinde bulunan herkesin güvenliğine yönelik düzenlenmiştir.

2 – İş Sağlığı Güvenliği Neleri Kapsar?

İş güvenliği kanunu, bir işyerindeki tüm güvenlik ve sağlık kriterlerini kapsar. Tehlike gruplarına uygun olacak şekilde düzenlenen uygulamalarda risk faktörlerinin tamamı ele alınmaktadır.

3 – İş Güvenliği Kaça Ayrılır?

İş güvenliği kanunu baz alınarak düzenlenen tehlike grupları üçe ayrılır. Buna göre çok tehlikeli, tehlikeli ve az tehlikeli iş grupları belirlenmiştir.

4 – İş Güvenliği Az Tehlikeli İşler Nelerdir?

İş güvenliği kanunu kapsamında büro faaliyetleri az tehlikeli olarak belirlenmiştir. Ayrıca okul, lokanta ve otel gibi işyerleri de az tehlikeli sınıfına girebilmektedir.

5 – İş Güvenliği Uzmanı Kime Karşı Sorumludur?

İSG uzmanları iş güvenliği kanunu gereğince hizmet verdikleri işverene karşı sorumludur. Ayrıca uzmanlar, çalıştıkları ortamdaki risk faktörlerini tam olarak belirlemekle de hem bakanlığa hem de çalışanlara karşı sorumluluk beslemektedir.